De betekenis en effecten van kleuren: een overzicht

Wanneer je kleuren strategisch wilt inzetten in je leven is het – naast welke kleuren je staan – handig om te weten wat kleuren kunnen betekenen en welke effecten ze hebben. Er zijn allerlei onderzoeken gedaan naar de associaties die mensen hebben bij kleuren. Hieronder vind je een overzicht van de effecten van kleuren en de positieve en negatieve associaties die mensen kunnen hebben bij een kleur.

Violet/paars

Violet ontstaat als je het krachtige rood en het rustige blauw samenvoegt. Violet is de kleur van ontvankelijkheid en gevoeligheid, maar ook van bescheidenheid, evenwicht, het paranormale en mystieke. De complementaire kleur van violet is geel.

Effect en toepassing van violet/paars

Violet geeft geestelijke kracht en is een goede kleur voor concentratie, contemplatie en meditatie. Deze kleur stimuleert het zenuwstelsel en lymfestelsel, de intuïtie en spiritualiteit. Vandaar dat het in verschillende religies ook de kleur was/is van hoge geestelijken. Violet werkt kalmerend op de geest en helpt bij slapenloosheid en nervositeit. Je kunt het inzetten ter concentratie en contemplatie. Een donker violet (paars) kan een deprimerende werking op mensen hebben.

Positieve associaties met violet/paars:

Feestelijk, opwindend, geëmancipeerd, individualistisch
Kunstzinnig, creatief, inspirerend
Geheimzinnig, bijzonder, mystiek, spiritueel
Zelfbeschouwing, intuïtief, fantasierijk

Negatieve associaties met violet/paars:

Fanatiek, dwangmatig, perfectionistisch
Arrogant, elitair, machtsmisbruik
Ontrouw, ijdel
Onrijp, wispelturig
Melancholisch, zwaar, zonderling

Variatie op violet: lila

Lila (violet gemengd met wit) symboliseert romantiek, naastenliefde, offervaardigheid, maar ook onrijpheid eenzaamheid en verlatenheid.

Blauw

Blauw is een primaire kleur aan de koele kant van het kleurenspectrum, maar omvat ook warmere tinten die richting violet gaan. Het is de kleur van de lucht en de zee, van eenheid en vrede. Blauw symboliseert daarom verstilling en oneindigheid; het geeft je een gevoel van ruimte.

Effect en toepassing van blauw

Blauw is net als groen kalmerend en bevordert het denken. Blauw en groen stimuleren namelijk het parasympatische zenuwstelsel, waardoor je hartslag, bloeddruk en adrenalineproductie afnemen. Ook stimuleert blauw de zuurstofopname. Dit alles heeft (onder meer) een spierontspannende werking.

We kunnen ons beter concentreren in blauwe kleren en in een blauwe omgeving omdat de spieren ontspannen zijn. Wil je nog meer focussen, verhoog dan je de concentratie door een paar gele voorwerpen op je bureau te plaatsen (zie onder ‘geel’). Blauw stimuleert de communicatie. Zowel het luisteren naar je innerlijke stem, als het gebruik van je fysieke stem.

Positieve associaties met blauw:

Rustig
Correct, betrouwbaar
onbaatzuchtig
professioneel
ordelijk

Negatieve associaties met blauw:

Weinig creatief
Melancholie: ‘feeling blue’

Variaties op blauw

Een overzicht van tinten blauw voor zomertype, wintertype, herfsttype en lentetype — Meer weten over deze kleurtypes? Kijk eens op de pagina over kleurenanalyse.

Variatie 1: donkerblauw

Toepassing donkerblauw: deze tint blauw stimuleert zelfreflectie en de intuïtie. Donkerblauw helpt je het hoofd koel te houden in moeilijke situaties, een functionele afstand te behouden en geordend te opereren. Het past bij functies die zich bezighouden met beleid en regelgeving en met het verstrekken betrouwbare informatie.

Positieve associaties met donkerblauw:

Betrouwbaar, zakelijk
Rustgevend
Geconcentreerd
zelfreflectie
Klassiek

Negatieve associaties met donkerblauw:

Autoritair, controlerend
Koud, hard
Conservatief, conformistisch, bekrompen
Beperkt, apathisch

Variatie 2: helderblauw

Toepassing helderblauw: helderblauw helpt je om zaken te ordenen en rust en ontspanning te vinden. Deze tint blauw geeft je zowel van binnen als van buiten het gevoel van ruimte en vrijheid. Goed bij informatieuitwisseling, onderhandelingen en ingewikkelde presentaties.

Positieve associaties met helderblauw:

Geeft ruimte, verlegt grenzen
Informatief, helder
Zuiverend
Nuchter

Negatieve associaties met helderblauw:

Koel, hard, gevoelloos, afstandelijk
Trots

Turquoise

Turquoise bevat net als ‘teal’ geel én blauw, waardoor het zowel kleurtypes met een koelere als kleurtypes met een warmere ondertoon uitstekend staat. Deze kleur stimuleert je persoonlijke ontwikkeling.

Effect en toepassing van turquoise

Turquoise spoort je aan je eigen pad te vinden en grenzen te stellen. Het kan je helpen om meer inzicht te krijgen in waar je heen wilt. Deze kleur nodigt je uit je om je hart te volgen, je ideeën vorm te geven en je gevoelens te uiten. Turquoise ondersteunt je om je meer verantwoordelijk en daardoor onafhankelijker op te stellen. Het creëert ruimte en maakt je bewuster van je eigen wensen. Zakelijk in te zetten om je stem te laten horen en ideeën vorm te geven.

Positieve associaties met turquoise:

Expressief
Avontuurlijk, jeugdig
Individualistisch, je eigen pad bewandelen

Negatieve associaties met turquoise

Tactloos
Egocentrisch
Eenzaam

Groen

Groen is de kleur van de natuur, de bomen en het gras. Deze secundaire kleur houdt het midden tussen het warme geel en het koele blauw. Groen houdt het prikkelende van geel en het kalmerende van blauw in evenwicht. De complementaire kleur van groen is rood.

Effect & toepassing van groen

Groen is een kalmerende, stabiliserende en ontspannende kleur. De kleur kalmeert de zenuwen, verlaagt de bloeddruk en versterkt de zintuigen. Groen werkt goed tegen slapenloosheid, geeft tevredenheid, innerlijke rust en harmonie. Het is een kleur die je goed in kunt zetten bij conflictoplossing, voor het creëren van harmonie en het terugbrengen van rust. Lichtgroen is een geschikte tint bij de introductie van een nieuw product, presentaties over groei in de organisatie.

Positieve associaties met groen:

Lichtgroen staat symbool voor het leven, de natuur, het voorjaar, de liefde, groei, frisheid en nieuwe ontwikkelingen, optimisme in moeilijke (economische)perioden.
Groen staat voor evenwichtigheid, zelfbewustzijn, sportiviteit, alternativiteit (‘Greenpeace’).
Het werkt ontspannend en harmoniserend. Groen geeft een gevoel van ruimte en vrijheid.
Donkergroen/olijfgroen is een camouflagekleur, een schutkleur.

Negatieve associaties met groen:

Landelijk, saai
Bang voor risico’s, star
Ongevoelig
Jaloers (vgl: groen zien van jaloezie), sluw

Geel

Jonge vrouw in gele regenjas — Beeld: Drobotdean on Freepik

Van alle kleuren bevat geel het meeste licht. Het is een krachtige, energieke en stralende kleur. Kleurtherapeuten adviseren geel dan ook als hét middel tegen neerslachtigheid. Geel symboliseert de zon en nieuw leven en staat voor activiteit en positief denken. Geel is ook de kleur van het intellect. In China staat deze kleur voor (keizerlijke) wijsheid. Geel is de kleur van licht, kracht en energie.

Effect & toepassing van geel

Geel kan je helpen open te staan voor vernieuwing en helpt je vastomlijnde patronen te doorbreken. Het maakt levenslustig en energiek. Met geel kun je doelgericht te werk gaan, omdat je je beter kunt concentreren. Geel ondersteunt bij stemmingswisselingen, vermoeidheid en bij depressieve en angstige gevoelens. Zakelijk past het bij cognitief brainstormen, ideevorming en debat met wetenschappelijke benadering.

Positieve associaties met geel:

Vrolijk, energiek, zonnig, optimistisch
Intellectueel, focus
Open, hoopvol, moedig

Negatieve associaties met geel:

Veranderlijk, ongrijpbaar, niet serieus
Oneerlijk, wedijver, communicatiestoornissen
Onzeker, onbestendig, ongecontroleerd
Afgunst

Oranje

Oranje ontstaat door rood en geel te mengen en deze secundaire kleur behoort tot de warme kleuren. Hoe meer rood in het oranje, hoe warmer de uitstraling; hoe meer geel, hoe lichter en stralender de tint. De krachtige energie en passie van rood en de dynamische geesteskracht van geel zorgen voor een intensief, gloedvol en stralend effect.

Oranje symboliseert opgewektheid, levensvreugde en optimisme. Het is een sociale kleur, maakt mensen blij en enthousiast. Oranje drukt dankbaarheid uit en verwarmt. Oranje is de kleur van vriendschap, eenheid, saamhorigheid. In het boeddhisme is oranje de kleur van verlichting, gesymboliseerd door de goudvis. De complementaire kleur van oranje is helderblauw.

Effect & toepassing van oranje

Oranje geeft de kracht en moed om activiteiten te ontplooien. Het helpt bij depressieve gevoelens en ontevredenheid. Het kijken door een oranje gekleurde bril schijnt hierop al een goede uitwerking te hebben. Oranje kan ook helpen beter met verlies (n relaties) om te gaan en leert open te staan voor nieuwe ervaringen. Zakelijk kun je het goed toepassen bij product- en bedrijfspresentaties en brainstormsessies.

Positieve associaties met oranje:

Sociaal, samenwerking
Plezier, creatief
De kleur van ons koningshuis & onze nationale sportteams
Vitaal, gezond, exotisch fruit
Beweging, energie, vuur

Negatieve associaties met oranje:

Opdringerig, onbeheerst, zelfingenomen
Lichtzinnig, oppervlakkig, allemansvriend
Schreeuwerig, goedkoop, onelegant

Rood

Rood is de kleur die we vanwege zijn golflente als eerste waarnemen; daarom wordt rood wereldwijd als signaalkleur gebruikt: rood komt op je af. Het is een actieve kleur aan de warme kant van het kleurenspectrum. Rood is de kleur van levenslust en veerkracht, van liefde, passie en moed.

Effect & toepassing van rood:

Fysiek heeft rood effect op het sympathische zenuwstelsel, het verhoogt de hartslag, bloedsomloop, het adrenalinegehalte en de spierspanning. Ga je binnenkort een marathon rennen? Denk dan eens aan rood in je sportkleding. Een onderzoek onder atleten aan de Universiteit van Texas toont aan dat, wanneer atleten naar rood licht keken, hun kracht met 13,5% toenam en er 5,8% meer elektrische activiteit plaatsvond in hun spieren.

Deze kleur maakt actief, ondernemend en strijdbaar en stimuleert je om uitdagingen aan te gaan. Het kan je helpen je weerbaarder op te stellen en duidelijke grenzen aan te geven. Zakelijk past rood bij het opstarten van besluitvorming, knopen doorhakken en bij aandacht vragen en vasthouden (signaalkleur).

Positieve associaties met rood:

Actief, energie, dynamisch, levendig
Leidinggeven, zelfvertrouwen, lef, daadkracht
Passie, vuur, liefde, opwindend
Optimistisch
Zelfbewustzijn en onafhankelijkheid

Negatieve associaties met rood:

Dominant, machtsmisbruik, heerszuchtig
snel geïrriteerd, hyperactief, dramatisch
Bedreigend, boosheid en agressie

Roze/magenta/fuchsia

Judith van Oudheusden in fuchsia blazer — Beeld: Lilian van Rooij Fotografie

Lichtroze is de kleur van liefdevolle omhulling, zachtheid en kwetsbaarheid. Magenta is een combinatie van rood en paars en staat voor sensualiteit en weelderigheid. Het wordt ook wel fuchsia genoemd, naar de kleurstof fuchsine die de Fransen ontwikkelden.

Effect & toepassing van roze:

Hardroze of Magenta helpt om oude patronen en emoties los te laten. Magenta geeft begrip, empathie en stimuleert – net wat zachter dan rood – liefdevol leiderschap. Lichter roze kan je ondersteunen bij het verwerken van pijn en verdriet. Het kan je helpen minder prestatiegericht en veeleisend naar jezelf te zijn, je kwetsbaarheid te tonen.

Positieve associaties met roze:

Jeugdig, fris
Vrolijk, verlevendigend
Zacht (pastellen), fijn, lief

Negatieve associaties met roze:

Soft, dromerig (lichtroze)
Luid, bond, schril (fellere rozetinten)
Weinig serieus, goedkoop ‘Barbie’ (fellere rozetinten)

Bruin

Bruin is de kleur van de aarde. Het is een uitgesproken basiskleur: neutraal natuurlijk en sfeervol.

Effect & toepassing van bruin:

Bruin- en beigetinten houden ons met beide benen op de grond en zorgen voor rust in hoofd en huis. Je kunt bruin inzetten als je behoefte hebt aan een vast baken in een onrustige situatie, aan veiligheid en standvastigheid.

Positieve associaties met bruin:

Aards, bodem voor nieuw leven
Gezellig, toegankelijk, vriendelijk
Behaaglijk, veilig, vertrouwd
Ingetogen, innerlijke kracht en warmte

Negatieve associaties met bruin:

Ouderwets, behoudend, bang voor verandering, saai
Onprofessioneel
Teruggetrokken
Verwelken (natuur)
Armoede

Zwart

Zwart symboliseert de nacht, het donkere, je verstoppen, maar ook het omhullen en beschermen. Zwart geeft inzicht en leert ons de diepte in te gaan. Het staat ook voor realiteitszin, transformatie, beheersing en creativiteit en heeft in de mode associaties met kracht, elegantie en chicheid (little black dress).

Effect & toepassing van zwart:

Zwart absorbeert warmte en voelt veilig. Het laat andere heldere kleuren goed uitkomen en vraagt tegelijkertijd aandacht. In zwart kun je gevoelens zoals verdriet (rouw) verbergen en kun je je terugtrekken in jezelf. In combinatie met donkere, ingetogen tinten kan het somberheid opwekken.

Zwart is een (niet-)kleur van tegenstellingen. Zo kun je het toepassen in zowel feestelijke als serieuze gelegenheden en diepgaande onderwerpen. Het is ook een definiërende kleur voor verschillende groepen, van Gothics en rockartiesten tot allerhande designers en architecten. Het heeft daarmee enerzijds iets rebels en onderscheidends, maar anderzijds ook conformistisch (door het te dragen laat je zien dat je tot een specifieke groep behoort).

En dan is er ook nog de tegenstelling tussen zij die met zwarte kleding uitdragen dat ze creatief en anders zijn en de personen die juist zwart dragen omdat het een veilige en gemakkelijke keuze is: zwart als default.

Positieve associaties met zwart:

Elegant, feestelijk
Dramatisch, artistiek, verdiepend
Geheimzinnig, absorberend
Contrastrijk, duidelijk, kaderend
Representatief, op zichzelf staand
Omhullend

Negatieve associaties met zwart:

Autoritair, afstandelijk, onaantastbaar
Arrogant, pretentieus
Deprimerend, somber, treurig, rouw
Duister, beangstigend
Provocerend, confronterend
Uniform in de zin van niet uniek, gereserveerd, levenloos
Negatief, illegaal (zwarte markt)

Wit

Wit staat voor puurheid en eenvoud. Het is de kleur van neutraliteit en vrede, van het licht en de zuiverheid, maar ook van nuances. Zonlichtwit draagt alle kleuren in zich, maar het reflecteert ze tegelijkertijd.

Effect & toepassing van wit:

Wit kan je helpen te herstellen, geeft het gevoel van een nieuw begin en stimuleert veranderingen en spiritualiteit. Je kunt het toepassen bij reflectie, vredesonderhandelingen en voor neutraliteit.

Positieve associaties met wit:

Zuiver, rein, fris, schoon
Licht, stralend, chic
Volmaakt, ideaal,
Vredig/vrede (witte vlag)
Eerlijk, open, duidelijk, onschuldig
Kalm, neutraal

Negatieve associaties met wit:

Steriel, ondergoed-kleur
Afstandelijk, kil
Grensvervagend
Kleurloos, neutraal
Verblindend

Tot slot

Zet jij kleuren wel eens strategisch in? Wat zegt jouw favoriete kledingkleur over jou? Laat hieronder een reactie achter! En mocht je nog vragen hebben over de betekenis van andere kleuren of over kleurenanalyse, neem dan gerust even contact met me op!

Bronnen

Clair, Kassia St., Het geheime leven van kleuren, Meulenhoff, 2017.

Haller, Karen, Het kleine boek over kleur: de kracht van kleur in je leven, Boekerij, 2019.

Itten, Johannes, Kleurenleer, Kosmos Art, 2016. Vertaling van: Kunst der Farbe. - Ravensburg : Maier, 1961. - (Studienausgabe). - Oorspronkelijke Nederlandse uitgave: De Bilt : Cantecleer, 1970.

Tol, Jacqueline van, Persoonlijk succes met de kracht van kleur, Colour Harmony, 2016.

55 Creative Business School, Syllabus Personal Styling, Hilversum 2023.